بيست و چهارم مهر ماه روز پيوند اوليا و مربيان گرامی باد.
در هفته پيوند كه از اين روز آغاز مي شود به دعوت مدير مدرسه، اولياي دانش آموزان، در جلسه اي گرد هم مي آيند. مدير گزارشي از فعاليت هاي سال گذشته خود و همكارانش را به اوليا ارائه مي دهد و مشكلات مدرسه را با آن ها در ميان مي گذارد و در پايان تعدادي از اوليا براي عضويت در انجمن داوطلب مي شوند. پس از راي گيري نمايندگان اوليا در انجمن تعيين مي شوند. انجمن اوليا و مربيان يكي از قديمي ترين نهادهاي مدني است. آغاز همكاري خانه و مدرسه در قالب انجمن به سال ۱۳۲۶ شمسي برمي گردد. در آن سال شوراي عالي فرهنگ، تشكيل اين انجمن ها را در همه آموزشگاه ها و شرح وظايف آن ها را تصويب كرد. در سال ۱۳۴۶ شمسي، انجمن اوليا و مربيان ايران تاسيس شد و به ثبت رسيد. ......
اولين مانع سيستم متمركز و پلكاني آموزش و پرورش است، كه براساس دستورالعمل ها و بخشنامه هاي اداري و از بالا اداره مي شود. هر چند در سال هاي اخير از طريق تفويض اختيارات به سازمان هاي آموزش و پرورش و مناطق گام هايي در جهت تمركززدايي برداشته شده است، و بحث مدرسه محوري به عنوان يك نگرش از سوي مديران آموزش و پرورش مطرح شده است. اما تا رسيدن به نقطه مطلوب فاصله درازي وجود دارد. انجمن ها، نهادهاي دنباله رو هستند و معمولاً نقش آن ها تاييد تصميماتي است كه از سوي مدير به عنوان نماينده بوروكراسي قدرتمند اداري اتخاذ مي شود. سيستم اداري ميل به تمركز و سلسله مراتب دارد و نهادهايي مانند انجمن اوليا و مربيان، شوراي معلمان و شوراي دانش آموزي را از محتوا تهي مي كند و صرفاً پوسته تشريفاتي و نمايشي آن ها را حفظ مي كند. مانع ديگر گستردگي اين تلقي در جامعه است كه گويا وظيفه انجمن فقط جمع آوري كمك هاي مالي اوليا براي جبران كمبودهاي مدرسه است و در واقع به چشم يك موسسه خيريه به آن نگاه مي كنند. عملكرد نامناسب اكثريت مديران مدارس و ضعف بينشي مسئولان اداري در مورد نقش نهادهاي مدني به گستردگي اين تلقي دامن مي زند. به همين دليل بسياري از اوليا با اكراه در جلسات انجمن شركت مي كنند و نسبت به فعاليت هاي انجمن پيشداوري منفي دارند. مانع ديگر مشكلات معيشتي اكثر خانواده ها و فقر گسترده در جامعه است. اگر فقر فرهنگي و ضعف جامعه مدني را نيز به اين عامل اضافه كنيم، به اين نتيجه مي رسيم كه مشكلات اداري، تنها عامل ضعف اين نهاد نيست.
به گفته كارشناسان ميانگين سواد در گروه سني ۱۵ تا ۴۰ ساله كه نيروي فعال جامعه را تشكيل مي دهند، ۵/۵ سال است. ۵/۳ ميليون نفر بيسواد مطلق در جامعه داريم. مردم نسبت به فعاليت هاي سازمان يافته جمعي بدبين و بي ميل هستند. به همين دليل نقش انجمن ها در مناطق مختلف، برحسب موقعيت اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي خانواده ها متفاوت است. در مناطق مرفه نشين شهرهاي بزرگ، انجمن هاي اوليا و مربيان فعال ترند. اما در مناطق حاشيه اي تعداد كمي از خانواده ها در جلسات انجمن شركت مي كنند. اكثر شركت كنندگان، مادران بيسواد و كم سوادي هستند، كه درك ضعيفي از مفهوم مشاركت دارند و هراسان و ترس زده تملق مدير را مي گويند كه شايد از روي دلسوزي مبلغ كمتري به عنوان كمك به مدرسه از آن ها بگيرد! رشد انجمن هاي اوليا و مربيان تابعي است از رشد جامعه مدني و به نوبه خود بر آن تاثير مي گذارد. طرح هايي مانند خودگرداني مدارس و واگذاري مديريت مدارس قيمت تمام شده و تقويت مشاركت هاي مردمي، بدون نهادسازي و تقويت نهادهاي موجود از قبيل انجمن اوليا و مربيان و شوراي معلمان، امكان پذير نيست. به تجربه ثابت شده است كه در غياب اين نهادها، سيستم اداري توانايي و ظرفيت اجراي طرح هاي اصلاحي را ندارد.
منبع: ايرنا